Zdawalność egzaminów potwierdzających kwalifikacje w zawodzie nie odbiegała w sposób znaczący pomiędzy sesjami w okresie 2019-2021, czyli przed pandemią COVID-19, jak i w trakcie, zarówno w części pisemnej, jak i w części praktycznej - wynika z informacji MEiN i CKE.
W środę na posiedzeniu sejmowej podkomisji stałej do spraw kształcenia zawodowego przedstawiono informację na temat egzaminów potwierdzających kwalifikacje w zawodzie. Wspólną informację na ten temat przygotowała Centralna Komisja Egzaminacyjna oraz Departament Strategii, Kwalifikacji i Kształcenia Zawodowego Ministerstwa Edukacji i Nauki.
Egzaminy zawodowe to ważny element kształcenia zawodowego, jest elementem efektywności tego kształcenia, po zakończeniu jak i w trakcie nauki, ponieważ egzaminy są przeprowadzane z każdej kwalifikacji wyodrębnionej w zawodzie - powiedział dyrektor Departamentu Strategii, Kwalifikacji i Kształcenia Zawodowego MEiN Piotr Bartosiak.
Przypomniał, że obecnie egzaminy przeprowadzane są w trzech formułach: Formuła 2012 i Formuła 2017 - to egzaminy potwierdzające kwalifikacje w zawodzie z dwóch podstaw programowych i w nowej Formule 2019 - to egzamin zawodowy, oparty na najnowszej podstawie programowej dla każdego zawodu szkolnictwa branżowego.
Zgodnie w reformą szkolnictwa zawodowego uczniowie uczący się według najnowszej podstawy programowej, czyli zdający egzamin zawodowy mają obowiązek przystąpienia do niego. Jest to warunek ukończenia przez nich szkoły.
Niezależnie od formuły egzamin składa się z dwóch części – części pisemnej (40 zadań zamkniętych, zawierających cztery odpowiedzi do wyboru, z których tylko jedna jest prawidłowa) oraz części praktycznej na stanowisku egzaminacyjnym.
Po zdaniu egzaminów ze wszystkich kwalifikacji wchodzących w skład danego zawodu oraz po uzyskaniu odpowiedniego poziomu wykształcenia wydawany jest w Formule 2012 i w Formule 2017 dyplom potwierdzający kwalifikacje zawodowe, a w Formule 2019 dyplom zawodowy. Po zdaniu egzaminu (obu części) zdający otrzymuje w Formule 2012 i w Formule 2017 świadectwo potwierdzające kwalifikację w zawodzie, a w Formule 2019 certyfikat kwalifikacji zawodowej.
Zgodnie w reformą szkolnictwa zawodowego uczniowie uczący się według najnowszej podstawy programowej, czyli zdający egzamin zawodowy w Formule 2019 mają obowiązek przystąpienia do niego. Jest to warunek ukończenia przez nich szkoły.
Mówiąc o wynikach egzaminów zawodowych trzeba wziąć pod uwagę to, że okres, gdy są one przeprowadzane jest niezwykle trudny dla wszystkich dziedzin, w tym edukacji, okres pandemii, gdy niezbędne były czasowe ograniczenia także w dziedzinie funkcjonowania szkół. Natomiast biorąc pod uwagę specyfikę funkcjonowania kształcenia zawodowego i to jak ważny jest efekt w postaci zdanego egzaminu, uzyskanego dyplomu, zapewnienie dostępu do kształcenia zawodowego praktycznego w czasie pandemii było i nadal będzie jednym z priorytetów ministerstwa w zakresie przywracania zajęć stacjonarnych - wskazał Bartosiak.
Biorąc pod uwagę specyfikę kształcenia zawodowego naszym celem było jak najszybsze przywracanie zajęć stacjonarnych praktycznych, jak i praktyk zawodowych. Można powiedzieć, że w ostatnim roku szkolnym kształcenie praktyczne przez większość roku odbywało się w sposób tradycyjny, przy ograniczonym tygodniowym wymiarze godzin - mówił.
Jedynymi takimi okresami, gdy uczniowie w kształceniu zawodowym praktycznym przychodzili w całości na nauczanie zdalne to okresy od 24 października do 8 listopada, oraz od 29 marca do 18 kwietnia - podał.
Bartosiak przypomniał, że w pierwszej kolejności możliwość uczestnictwa w stacjonarnych zajęciach zawodowych praktycznych przywrócono tym uczniom, którzy przygotowywali się do egzaminów zawodowych w poszczególnych sesjach.
Przypadające na czas epidemii COVID-19 sesje egzaminacyjne w latach 2020 i 2021, co do zasady, były organizowane i przebiegają na dotychczasowych zasadach, tyle, że w reżimie sanitarnym. Nie zmieniono wymagań egzaminacyjnych, nie zmieniono też progów zaliczeniowych: co najmniej 50 proc. punktów możliwych do uzyskania w części pisemnej i co najmniej 75 proc. w części praktycznej. "Jest to związane z tym, że egzamin zawodowy prowadzi do uzyskania dyplomu zawodowego i rozpoczęcia pracy w danym zawodzie" - wyjaśnił Bartosiak.
Biorąc pod uwagę sytuację związaną z epidemią COVID-19 oraz odpowiednie przygotowanie uczniów i słuchaczy do końcowego egzaminu potwierdzającego kwalifikacje w zawodzie lub egzaminu zawodowego, który był przeprowadzany w sesji egzaminacyjnej zimowej w 2021 r. (styczeń-luty), dyrektor Centralnej Komisji Egzaminacyjnej wprowadził możliwość przesunięcia egzaminów na sesję letnią (obecnie kończącą się). Ośrodki egzaminacyjne mogły to zrobić w uzgodnieniu ze zdającymi. Jednak ponad 98,7 proc. zdających, spośród osób zgłoszonych na egzamin, potwierdziło chęć przystąpienia do egzaminu w zimowej sesji egzaminacyjnej. tj. bez zmian.
Jak wskazuje MEiN najbardziej zasadne jest porównywanie wyników pomiędzy tymi samymi sesjami egzaminacyjnymi (tj. sesje zimowe z sesjami zimowymi oraz odpowiednio sesje letnie), co wynika przede wszystkim z tego, że w poszczególnych sesjach przystępują do egzaminów zdający z różnych typów szkół oraz kwalifikacji.
W sesji letniej do egzaminów przystępują najczęściej uczniowie ostatniej klasy branżowych szkół I stopnia, a do sesji zimowej uczniowie ostatniej klasy technikum (choć uczniowie technikum w zawodach 2-kwalifikacyjnych do pierwszej kwalifikacji przystępują zarówno w sesji zimowej jak i w sesji letniej w zależności od przyjętych planów zajęć i decyzji szkół). Słuchacze szkół policealnych z większości szkół przystępują do egzaminów w sesji letniej. Osoby kończące kwalifikacyjne kursy zawodowe oraz przystępujące do egzaminów w trybie eksternistycznym przystępują do egzaminów zarówno w sesjach zimowych jak i w letnich.
Zgodnie z informacją z CKE, analizując zdawalność egzaminów potwierdzających kwalifikacje w zawodzie i egzaminów zawodowych należy również wziąć pod uwagę, że następowały zmiany podstaw programowych, a tym samym zmiany wymagań egzaminacyjnych co w niektórych zawodach mogło przełożyć się na zmiany wyników z egzaminów pomiędzy latami.
I tak zdawalność egzaminów potwierdzających kwalifikacje w zawodzie (Formuła 2012 oraz Formuła 2017) w latach 2019–2021 w części pisemnej wyglądała: zima 2019 - 86 proc., lato 2019 - 88 proc., zima 2020 - 90 proc. lato 2020 - 85 proc. zima 2021 - 86 proc., a w części praktycznej: zima 2019 - 74 proc., lato 2019 - 80 proc., zima 2020 - 73 proc., lato 2020 - 79 proc. zima 2021 - 75 proc.
Dlatego z analizy CKE i MEiN wynika, że zdawalność egzaminów potwierdzających kwalifikacje w zawodzie (Formuła 2012 i Formuła 2017) nie odbiegała w sposób znaczący pomiędzy sesjami w okresie 2019-2021 zarówno w części pisemnej, jak i w części praktycznej.
Egzaminy zawodowe w Formule 2019 po raz pierwszy zostały przeprowadzone w sesji letniej 2020. Zdawalność w części pisemnej wyniosła w sesji: lato 2020 - 93 proc., zima 2021 - także 93 proc., w części praktycznej: lato 2020 - 94 proc., zima 2021 - 77 proc.
MEiN i CKE wskazują, że wyniki egzaminów zawodowych w sesjach lato 2020 oraz zima 2021 nie są w pełni porównywalne ze względu na niewielką liczbę zdających oraz to, że różne kwalifikacje były objęte egzaminami w obu tych sesjach.
Analiza nie zawiera danych na temat wyników obecnej, kończącej się letniej sesji egzaminacyjnej.
Obecna sesja egzaminacyjna letnia dla egzaminu zawodowego w Formule 2019 trwała od 7 czerwca do 21 czerwca (termin główny) i od 23 czerwca do 2 lipca (termin dodatkowy). Sesja egzaminu potwierdzającego kwalifikacje w zawodzie w Formule 2012 i w Formule 2017 rozpoczęła się 21 czerwca, potrwa do 8 lipca.
W Formule 2012 do części pisemnej egzaminu zostało zgłoszonych ponad 1,5 tys. osób przystępujących do egzaminów w 138 kwalifikacjach, a do części praktycznej ponad 3,8 tys. osób w 141 kwalifikacjach w wyodrębnionych zawodach, z których do najpopularniejszych należą: technik informatyk, technik elektryk, technik rolnik oraz technik żywienia i usług gastronomicznych.
W Formule 2017 do części pisemnej egzaminu zostało zgłoszonych ponad 147 tys. osób przystępujących do egzaminu w 223 kwalifikacjach, a do części praktycznej ponad 161 tys. osób w 225 kwalifikacjach w zawodach, z których do najpopularniejszych należą: technik informatyk, technik żywienia i usług gastronomicznych, technik pojazdów samochodowych, technik handlowiec, technik elektryk, technik mechatronik, technik logistyk, technik budownictwa, rolnik, technik usług fryzjerskich, technik ekonomista, technik rachunkowości, technik mechanik, technik robót wykończeniowych w budownictwie, technik grafiki i poligrafii cyfrowej.
W Formule 2019 do części pisemnej egzaminu zostało zgłoszonych ponad 83 tys. osób przystępujących do egzaminu w 123 kwalifikacjach, a do części praktycznej ponad 84 tys. osób w 123 kwalifikacjach w zawodach, z których do najpopularniejszych należą: opiekun medyczny, technik logistyk, technik usług kosmetycznych, technik ekonomista, technik administracji, florysta, technik hotelarstwa, technik masażysta, technik sterylizacji medycznej, technik bezpieczeństwa i higieny pracy, asystentka stomatologiczna, technik informatyk, higienistka stomatologiczna, technik weterynarii, terapeuta zajęciowy, technik rolnik.